KADINA YÖNELİK ŞİDDET: SORUNUN BOYUTLARI VE HUKUKİ MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Kadına yönelik şiddet, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de önemli bir toplumsal sorun olarak varlığını sürdürmektedir. Bu sorun, kadınların temel hak ve özgürlüklerine zarar verdiği gibi, toplumsal eşitlik ve adalet üzerinde de derin etkiler bırakmaktadır. Hukuki mekanizmalar, bu sorunun önünü almak için çeşitli düzenlemeler ve çözümler sunsa da kadına yönelik şiddetin boyutlarını ve hukuki mücadeleleri anlamak, etkili bir müdahale için öncelikli ve hayati bir önem taşımaktadır.
- KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN TANIMI VE TÜRLERİ
Kadına yönelik şiddet, fiziksel, psikolojik, ekonomik ve dijital olmak üzere farklı biçimlerde ortaya çıkabilir:
i. Fiziksel Şiddet: Kadının bedenine zarar vermeyi amaçlayan ya da böyle bir sonucu doğuran her türlü davranışı kapsar. Fiziksel darp, şiddetin en yaygın biçimlerinden biridir.
ii. Psikolojik Şiddet: Kadının özgürlüklerini, düşüncelerini ya da ruhsal dengesini hedef alan manipülatif ya da tehditkâr davranışları ifade eder. İzolasyon, korkutma ve hakaret gibi eylemler bu kategoriye girer.
iii. Ekonomik Şiddet: Kadının ekonomik kaynaklara erişimini engelleme ya da bağımlı hale getirme eylemlerini kapsar. Bu, gelir kontrolü ya da ekonomik karar alma süreçlerinden dışlama gibi durumları içerir.
iv. Dijital Şiddet: Teknolojinin ve dijital platformların kullanılarak kadını hedef alan, taciz, tehdit ya da mahremiyet ihlali eylemleridir. Sosyal medyada yaygın olarak görülen bu şiddet biçimi giderek artış göstermektedir. Teknolojinin hayatımızın her alanına nüfuz ettiği bir dönemde, dijital platformlar bireyler
için büyük fırsatlar sunarken, ne yazık ki aynı ölçüde tehditleri de beraberinde getirmektedir. Kadına yönelik dijital şiddet, günümüzün en önemli toplumsal sorunlarından biri haline gelerek, kadınların sosyal medya, dijital platformlar ve teknolojik araçlar üzerinden maruz kaldığı taciz, tehdit ve ayrımcılık
biçimlerini ifade etmektedir. Bu kısımda, kadına yönelik dijital şiddetin tanımını, türlerini, etkilerini ve bu soruna yönelik hukuki çözümleri biraz daha detaylandırmak isterim.
Kadına Yönelik Dijital Şiddet Nedir?
Dijital şiddet, kadınlara yönelik fiziksel olmayan ancak psikolojik, sosyal ve ekonomik etkileri olan bir şiddet biçimidir. Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women), dijital şiddeti, kadınların dijital platformlar üzerinden maruz kaldığı taciz, tehdit, siber takip ve veri ihlalleri gibi eylemler olarak tanımlar. Bu şiddet biçimi, mağdurların hayatını olumsuz yönde etkileyen, toplumsal eşitsizlikleri artıran ve kadınların dijital alanlardan dışlanmasına yol açan bir durum yaratmaktadır.
Kadına Yönelik Dijital Şiddet Türleri
Kadınların dijital dünyada karşılaştığı şiddet türleri oldukça çeşitlidir. Bunlar arasında yer alan unsurlar:
- Siber Taciz: Kadınların sosyal medya platformlarında istenmeyen mesajlara, tehditlere ve cinsiyetçi yorumlara maruz kalmasıdır.
- İfşa ve Pornografik Manipülasyon: Kadınların izinsiz görüntülerinin paylaşılması veya manipüle edilerek pornografik içeriklere dönüştürülmesidir.
- Siber Takip (Stalking): Kadınların dijital izlenmesi, sürekli takip edilmesi ve hayatlarına müdahale edilmesidir.
- Doxxing (Kişisel Bilgilerin Paylaşımı): Kadınların özel bilgileri (adres, telefon numarası vb.) izinsiz şekilde yayınlanarak tehdit edilmesidir.
- Sosyal Medya Linci: Topluluklar tarafından organize şekilde kadınlara karşı nefret kampanyaları düzenlenmesidir.
Kadına Yönelik Dijital Şiddetin Etkileri
Dijital şiddet, kadınlar üzerinde derin psikolojik ve sosyal etkiler bırakmaktadır. Mağdurlar, dijital platformlardan uzaklaşma, kendini ifade etme özgürlüğünü kaybetme ve ciddi düzeyde travma yaşama riskiyle karşı karşıya kalır.
Ayrıca, bu şiddet biçimi kadınların ekonomik bağımsızlıklarını da etkileyebilir, çünkü dijital ortamlarda güvenli çalışamamak profesyonel hayata zarar verebilir.
Peki biz neredeyiz? Türkiye’de Kadına Yönelik Dijital Şiddetle Mücadele
Türkiye’de kadına yönelik dijital şiddetle mücadele konusunda önemli hukuki düzenlemeler ve çalışmalar bulunmaktadır:
- 6284 Sayılı Kanun: Kadına yönelik şiddetin her türüyle mücadelede bir çerçeve sunar. Bu kapsamda, dijital platformlarda tehdit oluşturan kişilere yönelik uzaklaştırma ve iletişim yasağı gibi tedbirler alınabilmektedir.
- KVKK (6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu): Kadınların dijital platformlardaki kişisel bilgilerinin izinsiz paylaşımını önlemeyi amaçlar.
- Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı: Dijital şiddet mağdurlarının şikayetlerini değerlendiren ve suçların takibini sağlayan bir birimdir.
- ŞİDDETLE MÜCADELEDE İSTANBUL SÖZLEŞMESİ
Kadına yönelik şiddetle uluslararası düzeyde mücadelede en kapsamlı belgelerden biri olan İstanbul Sözleşmesi, Türkiye için kritik bir dönemeci temsil etmektedir. 2011 yılında imzalanan bu sözleşme, kadına yönelik şiddetin
önlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması konusunda devletlere bağlayıcı hükümler getirmektedir.
- Türkiye’nin Kabulü ve İmzası: Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’ni ilk imzalayan ve onaylayan ülke olmuştur. Bu durum, kadın hakları konusunda atılan önemli bir adım olarak kabul edilmiştir.
- Uygulama Süreci: Sözleşme kapsamında devletin şiddet olaylarını engellemek, mağdurlara destek olmak ve failleri cezalandırmakla yükümlü olduğu belirtilmiştir. Ancak uygulamada çeşitli sorunlar yaşanmış, özellikle kolluk kuvvetlerinin ve yargı organlarının etkinlik seviyeleri tartışma konusu olmuştur.
- Fesih Süreci: Türkiye, 2021 yılında İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı almıştır. Bu karar, çeşitli tartışmalara ve tepkilere yol açarak kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda yeni endişeler yaratmıştır.
- 6284 SAYILI KANUN: KORUYUCU TEDBİRLER VE UYGULANMA ZORLUKLARI
Kadına yönelik şiddetle mücadelede en önemli ulusal hukuki düzenlemelerden biri olan 6284 Sayılı Kanun, 2012 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu kanun, kadının şiddete karşı korunmasını ve faillerin engellenmesini amaçlamaktadır.
- Koruyucu Tedbirler: Kanun, kadınlara şiddet tehdidi oluşturan durumlarda acil koruma sağlamaktadır. Sürekli ya da geçici koruma kararları, şiddet uygulayan kişilerin mağdurların yakınına yaklaşmasını engellemektedir.
- Uygulamadaki Zorluklar: Kanunun öngördüğü tedbirler kâğıt üzerinde etkili gözükse de uygulamada kolluk kuvvetlerinin ve yargının yetersizliği sıkça eleştirilmektedir. Bunun yanı sıra, şiddet mağdurlarının hakları konusunda yeterince bilgilendirilmemesi de bir başka sorundur.
Özetle, kadına yönelik şiddet, tüm toplumun ortak sorumluluğu altında ele alınması gereken bir meseledir. Hukuki mekanizmalar ve uluslararası sözleşmeler, bu konuda önemli çözümler sunmaktadır. Ancak, etkili bir mücadele için sadece yasa yapıcıların değil, bireylerin ve toplumsal kurumların da bilinçli bir şekilde hareket etmesi gerekmektedir. Kadın haklarının korunması ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için farkındalık
çalışmalarının yaygınlaştırılması kritik önem taşımaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitliği, tüm canlılar için adil ve huzurlu bir toplumun önkoşuludur. Dolayısıyla içinde bulunduğumuz toplumda bariz bir biçimde yaşanan toplumsal cinsiyet problemlerini ifade edip, çözüme kavuşturmayı amaçlamak tüm ülkenin vatandaşlarını ilgilendiren bir husustur.
Bu yazı; teknik ve hukuki terimlere boğulmadan, oldukça genel bir biçimde, kadına yönelik şiddet konusunu, özellikle dijital şiddet başlığına değinerek ifade etmeyi amaçlamıştır. Hukuki konular başta olmak üzere, araştırma, derleme ve hazırlık süreçlerinde destek istediğiniz her konuda bize dilediğiniz kanaldan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça
- Council of Europe, “Convention on Preventing and Combating Violence Against Women and Domestic Violence”
(İstanbul Sözleşmesi). - United Nations, “Declaration on the Elimination of Violence Against Women.
- World Health Organization (WHO), “Violence Against Women: Prevalence Estimates.
- Amnesty International, “State Obligations to Protect Women from Violence.
- T.C. Adalet Bakanlığı, “6284 Sayılı Kanun Uygulama Rehberi.
- Kadın Dayanışma Vakfı, Kadına Yönelik Şiddet Raporları.
- KADEM (Kadın ve Demokrasi Derneği), Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Hukuki Araçlar.
- Türkiye Barolar Birliği, Kadın Hakları Merkezi Yayınları.
Av. Aylin Savaşlar